Zezwolenie na pracę sezonową cz. 2

Kontynuując rozpoczęte na gruncie artykułu zamieszczonego w poprzednim numerze czasopisma rozważania na temat zmian w procedurze legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców wprowadzonych ustawą z dnia 20 lipca 2017 r.,¹ w tym miejscu chciałbym zwrócić uwagę na nową nieznaną dotąd polskiemu ustawodawstwu instytucję zezwolenia na pracę sezonową.

Wprowadzając tego typu rozwiązanie ustawodawca chciał przede wszystkim dokonać swoistego rozróżnienia pomiędzy praca krótkoterminową, której legalizacja winna odbywać się w oparciu o procedurę rejestracji oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi a pracą w tych sektorach gospodarki, dla których stosownym będzie otrzymanie zezwolenia na pracę sezonową.

W ramach owego dualizmu nastąpiło rozdzielenie dwóch procedur. Ustawodawca pozostawił nadal w rękach Starosty kompetencję zarówno do rejestracji oświadczeń jak i wydawania zezwoleń na pracę sezonową. Przyjąć przy tym należy i wyraźnie to zaakcentować, że ustawodawca wprowadził zupełnie nowy rodzaj zezwolenia, w ramach którego wprowadzono zupełnie nowe rozwiązania oraz kompetencje dla organów administracji.

Wprowadzone rozwiązanie legislacyjne jest w rzeczywistości implementacją do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w charakterze pracownika sezonowego. Dyrektywa ta zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia warunków i procedury wydawania zezwoleń na pobyt i pracę sezonową dla cudzoziemców. W Polsce owe rozwiązanie jak dotychczas nie istniały. Pojawiła się więc potrzeba uzupełnienia legislacyjnej luki w tym zakresie. Rolnictwo i ogrodnictwo oraz usługi turystyczne zostały jednoznacznie wskazane w dyrektywie jako sektory, w których prace mają charakter sezonowy a zatem przy dopuszczeniu do tego rodzaju prac stosowane powinny być przepisy zgodne z dyrektywą. Przepisy dyrektywy wymagają szczegółowego sprawdzenia warunków wykonywania pracy przez cudzoziemca a także posiadania przez niego zakwaterowania oraz uprzedniej karalności i wiarygodności pracodawcy. Wprowadza ona skomplikowane, sztywne procedury, które w praktycznej realizacji są trudne. Zwłaszcza w zestawieniu ze specyfiką pracy sezonowej, kiedy cudzoziemiec podejmuję pracę u jednego podmiotu, najczęściej przez okres kilku tygodniu w ciągu roku i często zmienia podmioty, na rzecz których wykonuje pracę. Konieczne jest zatem, aby przyjęte rozwiązania realizując warunki dyrektywy w największym możliwym stopniu odpowiadały potrzebom pracy sezonowej, zwłaszcza w sektorze rolniczym. Proponowane zmiany uwzględniają w najszerszym możliwym zakresie ułatwienia dopuszczalne dyrektywą 2014/36/UE, w szczególności przewidują ułatwienia dla pracodawców i pracowników, którzy współpracują od wielu lat a praca jest wykonywana legalnie. Jeżeli warunki pracy będą spełnione, wniosek zostanie wpisany do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej, do której dostęp będą mieli także konsulowie. Cudzoziemiec otrzyma od pracodawcy wydane przez PUP zaświadczenie o wpisaniu wniosku do tej ewidencji oraz o zawartych we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową warunkach. Na tej podstawie będzie starał się o uzyskanie wizy na wjazd².

Procedura wydawania zezwoleń na pracę sezonową jest w pewnym sensie zbliżona do procedury rejestracji oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Podobnie jak w przypadku tej drugiej procedury postępowanie toczy się przed Starostą. Na wydanie decyzji starosta ma 7 dni, natomiast w sprawach wymagających wyjaśnienia termin ten wydłuża się do jednego miesiąca.

Zezwolenie na pracę sezonową wydawane jest w przypadku, gdy praca ma być świadczona w sektorach gospodarki charakteryzujących się sezonowością, tj. rolnictwo, ogrodnictwo i turystyka. Uszczegółowienie działalności, dla których wymagane jest uzyskanie zezwolenia na pracę sezonową wskazane są w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca – Dz.U z 2017 r. poz. 2348 (dalej rozporządzenie w sprawie podklas działalności).

Wydanie zezwolenia następuje na wniosek pracodawcy. Postępowanie toczy się przed starostą właściwym ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Zezwolenie wydawane jest na okres maksymalnie 9 miesięcy. Zakresem owej regulacji objęci zostali obywatele wszystkich Państw trzecich. Nie ograniczono tym samym kręgu cudzoziemców do obywateli tylko 6 państw jak ma to miejsce w przypadku oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.

Pracodawca występując o uzyskanie zezwolenia na pracę sezonową winien złożyć komplet dokumentów, tj.:

1. wniosek, który może być złożony także za pomocą portalu internetowego. Przyjmując elektroniczną formę wypełnienia i przesłania wniosku należy pamiętać, że wniosek powinno się po wypełnieniu i przesłaniu wygenerować, wydrukować, podpisać odręcznie i dostarczyć do Powiatowego Urzędu Pracy właściwego miejscowo dla siedziby lub miejsca zamieszkania pracodawcy;

2. dokument tożsamości potwierdzający tożsamość podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi – w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej;

3. kopię wszystkich wypełnionych stron z ważnego dokumentu podróży cudzoziemca, którego dotyczy wniosek a w przypadku gdy cudzoziemiec nie posiada ważnego dokumentu podróży i nie ma możliwości jego uzyskania – kopię innego ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość cudzoziemca. W przypadku, gdy cudzoziemiec nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – kopię stron dokumentu podróży z danymi osobowymi cudzoziemca;

4. kopię wizy lub innego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP – w przypadku, gdy cudzoziemiec przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5. dowód wpłaty 30 zł;

6. oryginał informacji starosty, wydanej nie wcześniej niż 180 dni przed dniem złożenia wniosku a w przypadkach uzasadnionych przez starostę – 90 dni przed dniem złożenia wniosku, jeżeli jest ona wymagana (nie odnosi się to do sytuacji, gdy pracodawca występuje o uzyskanie zezwolenia na pracę sezonową dla obywatela Republiki Armenii, Republiki Gruzji, Republiki Białorusi, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy);

7. dokumenty potwierdzające spełnienie przez cudzoziemca wymagań stawianych kandydatom przez podmiot powierzający wykonywanie pracy, określonych w informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy – w przypadku, gdy informacja starosty była wymagana;

8. dokumenty potwierdzające powierzenie pracy cudzoziemcowi, którego dotyczy wniosek zgodnie z zezwoleniem na pracę sezonową przynajmniej jeden raz w ciągu 5 ostatnich lat – w przypadku, gdy wnioskodawca występuje o wpisanie wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej na okresy przypadające w ciągu 2 lub 3 kolejnych lat kalendarzowych;

9. dokumenty potwierdzające, że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie zalega z uiszczeniem zaliczek na podatek dochodowy i składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli były wymagane w związku z pracą wykonywaną przez danego cudzoziemca – w przypadku, gdy wnioskodawca występuje o wpisanie wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej na okresy przypadające w ciągu 2 lub 3 kolejnych lat kalendarzowych;

10. dokumenty potwierdzające zaistnienie okoliczności, w których nie wymagana jest informacja starosty przy ubieganiu się o zezwolenie na pracę sezonową;

11. kopię wypisu z rejestru, jeżeli rejestr, do którego został wpisany podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie jest prowadzony w powszechnym dostępie (rejestry inne niż KRS, CEIDG); w przypadku osób prowadzących gospodarstwo rolne – kopię zaświadczenia z Urzędu Gminy o powierzchni fizycznej i przeliczeniowej gospodarstwa rolnego;

12. oświadczenie o niekaralności pracodawcy.

Kwestią, której szczególną uwagę poświęca ustawodawca jest wynagrodzenie w przypadku cudzoziemca, który wykonywać ma pracę na podstawie zezwolenia na pracę sezonową. W myśl przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zezwolenie zostanie wydane, jeżeli wysokość wynagrodzenia, która będzie określana w umowie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku. Przy czym ustawodawca wyraźnie wskazuje, że nie chodzi o spełnienie wymagań ustawowych dotyczących minimalnego wynagrodzenia, ale o to, że cudzoziemiec musi otrzymywać podobne wynagrodzenia jak polski pracownik zatrudniony na takim samym stanowisku.

Jeżeli cudzoziemiec wskazany we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową będzie ubiegał się o wydanie wizy, o której mowa w art. 60 ust. 1 pkt 5a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (wiza pracownicza wydawana ze względu na pracę sezonową) lub zamierza wjechać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach ruchu bezwizowego, właściwy starosta:

1. wpisuje wniosek do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej;

2. wydaje podmiotowi powierzającemu wykonywanie pracy cudzoziemcowi zaświadczenie o wpisie, o którym mowa w pkt 1.

Zaświadczenie o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przekazuje temu cudzoziemcowi.

Jeżeli wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową został wpisany do ewidencji wniosków, zezwolenie na pracę sezonową wydane zostanie po wjeździe cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego). Przy czym pracodawca zobowiązany jest dostarczyć do urzędu pracy następujące dokumenty:

1. kopię ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2. informację o adresie zakwaterowania cudzoziemca w okresie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Pracę na warunkach określonych w zaświadczeniu o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej uważa się za legalną od dnia, w którym podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przedstawił dokumenty, o których powyżej do dnia doręczenia decyzji starosty w sprawie zezwolenia na pracę sezonową. Przy czym pamiętać należy, że do okresów legalnej pracy nie wlicza się okresów zawieszenia postępowania na wniosek strony.

Nadto, jeżeli dzień rozpoczęcia pracy przez cudzoziemca przypada na dzień wolny od pracy urzędu, pracę na warunkach określonych w zaświadczeniu o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej uważa się za legalną również wówczas, gdy w pierwszym dniu pracy urzędu podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi przedstawił właściwemu staroście kopię ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zezwolenie na pracę sezonową jest wydawane dla określonego cudzoziemca. Zezwolenie określa podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi oraz najniższe wynagrodzenie cudzoziemca a także wymiar czasu pracy albo liczbę godzin pracy w tygodniu lub miesiącu.(Zawiera również) rodzaj umowy będącej podstawą wykonywania pracy oraz okres ważności zezwolenia. Jeżeli zezwolenie dotyczy pracy cudzoziemca w charakterze pracownika tymczasowego w zezwoleniu na pracę jest określany także pracodawca użytkownik.

Utworzenie wyodrębnionych ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej i krótkoterminowej na podstawie oświadczeń umożliwi cudzoziemcowi podjęcie pracy jeszcze przed wydaniem decyzji. co Jest to bardzo istotne z punktu widzenia pracodawców zatrudniających w pracach sezonowych oraz dla samych cudzoziemców, którzy w tym celu przyjeżdżają na terytorium RP. Praca cudzoziemca uważana będzie za legalną, jeżeli będzie wykonywana na warunkach określonych w oświadczeniu o dokonaniu wpisu wniosku do odpowiedniej ewidencji od następnego dnia, w którym pracodawca przedstawi w powiatowym urzędzie pracy kopię ważnego dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium RP oraz informację o miejscu zamieszkania cudzoziemca w trakcie wykonywania pracy.

Zezwolenie na pracę sezonową nie ogranicza cudzoziemca w wykonywaniu jednego rodzaju pracy. W oparciu o to zezwolenie cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania na rzecz podmiotu powierzającego mu pracę wszystkich określonych w rozporządzeniu w sprawie podklas działalności rodzajów pracy sezonowej. Przy czym warunkiem konicznym jest zachowanie innych warunków wynikających z udzielonego zezwolenia, a przede wszystkim tych dotyczących wynagrodzenia.

Pozytywnie ocenianym jest także rozwiązanie, które umożliwia dokonanie przez starostę wpisu wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową na okresy nie dłuższe niż 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego przypadające odpowiednio w ciągu nie więcej niż 3 kolejnych lat kalendarzowych do ewidencji wniosków. Takie rozwiązanie jest możliwe tylko w momencie, gdy cudzoziemiec jest obywatelem (Republiki Armenii, Republiki Gruzji, Republiki Białorusi, Republiki Mołdawii, Federacji Rosyjskiej, Ukrainy) a podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi:

1. powierzał wykonywanie pracy cudzoziemcowi, którego dotyczy wniosek, zgodnie z zezwoleniem na pracę sezonową co najmniej raz w okresie 5 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku;

2. nie zalega z uiszczeniem zaliczek na podatek dochodowy i składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli były wymagane w związku z pracą wykonywaną przez tego cudzoziemca z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.

Wprowadzona do polskiego porządku prawnego instytucja zezwolenia na pracę sezonową jest odzwierciedleniem szeregu zgłaszanych już od dłuższego czasu postulatów, ze strony przedstawicieli tych sektorów gospodarki, których działalność opiera się o sezonowoś

, a przede wszystkim, w których zapotrzebowanie na pracowników istotnie wzrasta w określonych porach roku. Szereg istotnych udogodnień proceduralnych, w tym umożliwienie uzyskania dłuższego niż 6 miesięcy dokumentu uprawniającego do powierzenia pracy cudzoziemcowi, który wydaje starosta a nie wojewoda w widoczny sposób wpłynęło na poprawę możliwości wytwórczych producentów rolnych.